Tomasz Stańko - New York Quartet

Koncert jest sponsorowany przez Górażdże Cement S.A.

Tomasz Stańko - trąbka
David Virelles - fortepian
Thomas Morgan - kontrabas
Gerald Cleaver – perkusja

Wydany w lutym tego roku najnowszy album Tomasza Stańki to jedno z najważniejszych wydarzeń na polskiej scenie muzycznej.
„Wisława” – to projekt wypływający z dwóch źródeł inspiracji: poezji Wisławy Szymborskiej i wspomnień o wspólnych występach poetki i trębacza sprzed kilku lat, a także Nowego Jorku, czyli miejsca - jak sam Stańko określa - niewyczerpanych fascynacji, spotkań i eksperymentów. O spotkaniach z poetką muzyk powiedział w wywiadzie dla PAP w kwietniu 2012: „Znaleźć się na jednej scenie z artystką takiego formatu jak Szymborska to tak jakby grać z Milesem Davisem czy Keithem Jarrettem. Muzyka sama wypływała z trąbki”.
27 stycznia 2009 r. Tomasz Stańko był gościem Wisławy Szymborskiej na spotkaniu autorskim w Operze Krakowskiej. Autorka czytała wówczas wiersze z nowego tomu „Tutaj”, a trębacz znajdował do nich muzyczny kontekst grając wyrafinowane solówki. Szymborska rozbawiła publiczność mówiąc na początku spotkania: „Nie wiem jak państwo, ja przyszłam tutaj żeby posłuchać tej trąbki”. Zapis tego wydarzenia został dołączony na płycie CD do specjalnego wydania tomu „Tutaj/Here”. Właśnie to spotkanie z Szymborską i jej poezja zainspirowały Stańkę do napisania nowych kompozycji dla swojego nowojorskiego kwartetu, w skład którego oprócz czołowego polskiego trębacza jazzowego wchodzą: kontrabasista Thomas Morgan, genialny improwizator Gerald Cleaver, a także kubański pianista David Virelles.
David Virelles (ur. 1983 r. w Santiago de Cuba) to jeden z najbardziej oryginalnych pianistów, jacy objawili się na amerykańskiej scenie jazzowej w ostatnich latach; w jego grze od początku słyszalne są wpływy Monka i Andrew Hilla, a także muzyki klasycznej, kompozycji współczesnych oraz kubańskiej i haitańskiej muzyki rytualnej. - We wszystkim, w czym uczestniczę, staram się wytworzyć to samo uczucie, którego doznaję słuchając McCoy Tynera, Lázaro Ros lub Bartóka – w ich muzyce jest coś ponadczasowego – mówi. Wisława to drugi album nagrany dla ECM, na którym można usłyszeć Virellesa; wcześniej zagrał na płycie The Sirens Chrisa Pottera. Stańko twierdzi, że Virelles czerpie z afrykańskich korzeni muzyki, a w jego grze wyczuwalna jest szczypta południowoamerykańskiej melancholii, która również dla mnie brzmi bardzo swojsko.
Basista Thomas Morgan (ur. 1981 r. w Hayward, Kalifornia) i perkusista Gerald Cleaver (ur. 1963 r. w Detroit) mają na koncie udział w wielu nagraniach dla wytwórni ECM. Morgan grał razem z Johnem Abercrombiem i z Masabumim Kikuchim, a Cleaver - z Roscoe Mitchell, Miroslavem Vitousem i Michaelem Formankiem. Razem tworzą dwie trzecie tria Craiga Taborna, z którym ostatnio nagrali dla ECM album mający się ukazać wiosną 2013 r. Morgan i Cleaver stanowią jedną z najlepszych sekcji rytmicznych na współczesnej scenie jazzowej; pozornie bez wysiłku potrafią wytworzyć poczucie muzycznego wsparcia, wolności i niezależności, a tworząc podporę dla solistów, są gotowi w każdej chwili zaproponować coś od siebie w miarę rozwijania się utworu. - Absolutnie wyjątkowy basista i niesamowity perkusista – mówi o nich Stańko.

Ten podwójny album stał się wydarzeniem na długo przed swoją rynkową premierą. Głównie z dwu powodów – dedykacji dla Wisławy Szymborskiej i nowego składu nowojorskiego Kwartetu z rewelacyjnym Davidem Virellesem na fortepianie. Związki Stańki z deklamowaną poezją mają swą długą historię od czasu pamiętnej realizacji Joachima Berendta „Meine Süsse Europäische Heimat” z maja 1967 roku (gdzie zresztą pojawiły się dwa wiersze Szymborskiej). I te współczesne spotkania z Noblistką, najpierw w studiu im. Agnieszki Osieckiej i potem w sali Opery Krakowskiej, były dla Stańki tak ważne, że gdy dowiedział się o Jej śmierci, natychmiast zapadła decyzja, by nową płytę Jej właśnie poświęcić („Wykorzystałem Panią Wisławę Szymborską jako niesłychane źródło energii”).
Zbiegło się to ze zmianą składu jego kwartetu (…) „Jest to zespół wybitny!” – pisał Ben Ratliff w relacji z jednego z koncertów w „New York Times”.
Wreszcie w czerwcu w Avatar Studios w Nowym Jorku doszło do nagrania. Rezultat był w opinii muzyków znakomity („Nie potrafiliśmy zrezygnować z żadnej z nagranych wersji, więc zdecydowaliśmy się na podwójny album”). Mamy tu łącznie 12 utworów, w tym kilka o tytułach zaczerpniętych z wierszy lub tomików Wisławy Szymborskiej (Assassins, Metafizyka, Mikrokosmos, Tutaj – Here). Otwiera i zamyka płytę (w nieco innej wersji jako wariacja) ballada tytułowa Wisława. Dwa pierwsze utwory (Wisława, Assassins) wyznaczają szeroką przestrzeń ekspresji od kontemplacyjnego smutku po żywiołowy drive. Kompozycje Stańki, często ujęte w formę zamkniętego wyrazistego motywu (lub motywów) z fermatą (Mikrokosmos, Song for H, April Story) już po kilku chwilach przeradzają się w narrację swobodną, która staje się polem kreacji i interakcji muzyków.(…)

Wreszcie lider, którego tak dobrze znamy, a który nadal jest na fali wznoszącej! To, co znamy z jego nagrań i koncertów, a więc owe „ballady o cierpieniu duszy” (jak napisał „New York Times”), owe krzyki, szepty, szmery, niedopowiedzenia, ale też pulsujące potężną energią błyskotliwe improwizacje, to wszystko znajdziemy na płycie „Wisława”, jednej z najlepszych w dorobku Tomasza Stańki! Ostatnio w jednym z wywiadów przyrównał swoje utwory do programów komputerowych, które kierują zespół w określonym kierunku dając mu jednak daleko idącą swobodę i prawo wyboru. Ta teza będzie zapewne potwierdzana w praktyce, bo czas promocji albumu dopiero się rozpoczyna.